5.GAIXOTASUN EZ-INFEKZIOSOAK

GAIXOTASUN EZ-INFEKZIOSOAK

Def.ehun eta organoei edo haien funtzionamenduari kalte fisikoak egiten dizkieten zauri eta nahasmenduak dira.

-Ez dira kutsagarriak, ez baitituzte mikroorganismo patogenoek eragiten.

ADIBIDEAK

-TRAUMATIKOAK : kolpe edo bihurrituen ondorioz gertatzen dira.

-METABOLIKOAK : metabolismoen askotariko nahasmenduen ondorioz gertatzen dira.

-GENETIKOAK: material genetikoaren nahasmendu baten ondorioz gertatzen dira.

-DEGENERATIBOAK: ehunak pixkanaka narriatzeagatik gertatzen dira, eta denborarekin nahasmenduak eragiten dituzte kaltetutako organoetan.

-AUTOIMMUNITARIOAK: immunitate-sistemak behar bezala funtzionatzen ez duelako gertatzen dira.

-NEOPLASIKOAK: ehun bateko zelula bat aldatzen denean eta kontrol gabe ugaltzen denean gertatzen dira, ondorioz, tumore edo neoplasia bat sortzen da.

Minbizia bideoa

4.GAIXOTASUN INFEKZIOSOEN PREBENTZIOA ETA TRATAMENDUA

PREBENTZIOA

-Higiene pertsonala eta ingurumen higienea.

-Osasun sexuala.

-Elikagaien higienea.

-Txertaketa

-Prebentzio-neurriak bidaiatzerakoan.

-Maskoten zaintza.

TRATAMENDUA

-Bakterioengatiko infekzioak: antibiotikoak

-Birusengatiko infekzioak:antibiralak

-Onddoengatiko infekzioak:antimikotiko edo antifungikoak

-Protozooengatiko infekzioak:botika espezifikoak

3. IMMUNITATE-SISTEMA. MIKROORGANISMOEN KONTRAKO DEFENTSAK

IMMUNITATE SISTEMA

Funtzioa: ggure organismoa mikroorganismo pategenoen inbasiotik babestea.

Non dago? gorputz osoan zehar barreiatuta.

Zerk osatzen du?sarrerako oztopoek, erantzun immunitario ez-espezifikoek, erantzun immunitario espezifikoak.

SARRERAKO OZTOPOAK

-Oztopo fisikoak:larruazala eta mukosak.

-Oztopo kimikoak:mikroorganismoak ugaltzea eragozten duten substantziak dira. Adib. malkoak, listua, urin gastrikoak...

-Oztopo biologikoak: gure gorputzean bizi diren eta mesederen bat egiten diguten mikroorganismoak. Mikroorganismo patogenoekin lehiatzen dutenak.

ERANTZUN IMMUNITARIO EZ-ESPEZIFIKOA

-Noiz jartzen da martxan?mikroorganismo patogenoek sarrerako oztopoak gainditu eta ehunetan sartzen direnean.

-Nork erantzuten du?leukozito jakin batzuek, monozito eta neutrofiloek. Azken hauek fagozito bihurtzen dira.

-Nolakoa da erantzuna?beti erantzun bera da, nahiz mikroorganismo patogenoa aldatu.

ERANTZUN IMMUNITARIO ESPEZIFIKOA

-Noiz jartzen da martxan?mikroorganismo patogenoek aurreko bi defentsa-mailak gainditzen dituztenean.

-Nork erantzuten du?leukozito jakin batzuek, linfozitoak.

-Nolakoa da erantzuna?espezifikoa, izan ere, linfozitoak antigenoak bereizteko gai dira.

-Zer dira antigenoak?organismoarentzat arrotzak diren substantzia eta partikulak dira. Adib. mikroorganismo zatiak.

-Bi linfozito mota nagusi daude:
T linfozitoak:infektatuta dauden zelulen antigenoak bereizten dituzte eta suntsitu.
B linfozitoak:antigorputz izeneko proteinak sortzen dituzte. Antigorputz horiek antigenoak neutralizatzen dituzte.

OROIMEN-LINFOZITOAK

Aurrez emandako erantzun immunitario baten esparruan mikroorganismo patogenoei aurre egiteko sortutako linfozitoak dira, bizitza osoa irauten dute.

Mikroorganismo patogenoaren ezaugarriak aldatzen badira (birusaren kasua), oroimen-linfozitoak ezin du hauteman, eta baliteke berriro gaixotzea.

1.OSASUNA ETA IMMUNITATE SISTEMA

OSASUNA ETA IMMUNITATE SISTEMA

Kirurgia robotikoa

OSASUNA ETA GAIXOTASUNA

OSASUNA

OME-ren definizioa: gaitz edo gaixotasunik ez izatea ez ezik, ongizate fisikoa, buruko ongizatea eta ongizate soziala erabatekoak izatea.

OSASUNAREN ALDERDIAK

-Osasun fisikoa

-Buruko osasuna

-Gizarte- eta ingurumen-gaiak

GAIXOTASUNA

Def: gure organismoaren alterazio bat da, osasun-galera eragiten duena.

Hiztegia: etiologia, sintomak, seinaleak, diagnostikoa eta tratamendua

GAIXOTASUNEN SAILKAPENA

-Gaixotasun infekziosoak: mikroorganismo patogenoek eragiten dituzte. Birusak, bakterioak, onddoak eta protozooak.

-Gaixotasun ez-infekziosoak: ez dituzte mikroorganismo patogenoek eragiten.

Gaixotasun infekziosoak bideoa

2.GAIXOTASUN INFEKZIOSOEN TRANSMISIOA

GAIXOTASUN INFEKZIOSOEN TRANSMISIOA

KATE EPIDEMIOLOGIKOA

-Agentea: birusa, bakterioa, onddoa edo protozooa.

-Iturria: gordailua (mikroorganismo patogenoa bizi eta ugaltzen den lekua) eta giroa (mikroorganismo patogenoa bizi den lekua).

-Bektorea: mikroorganismo patogenoa, pertsonari kutsatzen dion animalia da. Bektroeak ez daude gaixo, baina gaixotasuna kutsatzen dute, ziztatu edo hozka eginez. Nagusiki artropodoak: euli, eltxo, arkakuso, zorri... Zenbait ornodun ere: hegazti, arratoi, katu, txakur...

-Ostalaria: inkezioa harrapatzen duen eta horregatik gaixotzen den pertsona da.

TRANSMISIO MOTAK

-Zuzenekoa: elkar ukitzean, musu ematean, sexu-harremanak izatean, eztula egitean...

-Zeharkakoa: kutsatutako elementuen bidez, lurzorua, ura, airea, elikagaiak...

OSTALARIAREN ORGANISMOAN SARTZEKO ATEAK

-Larruazala: tetanosa, malaria, amorrua.

-Arnasbideetatik: gripea, tuberkulosia.

-Digestio-aparatutik: salmonella, kolera.

-Genitaletatik: sifilisa, hiesa.

9.METODO ANTIKONTZEPTIBOAK

METODO ANTIKONTZEPTIBOAK

8.ANTZUTASUNA.LAGUNTZA BIDEZKO UGALKETA TEKNIKAK

ANTZUTASUNA

7.ERDITZEA

ERDITZEA

6.HAURDUNALDIAREN GARAPENA

HAURDUNALDIA

HAURDUNALDIA 28-37 ASTE

ERDITZEA

5.ERNALKETA

ERNALKETA

4.EMAKUMEZKOEN UGALTZE-APARATUAREN ZIKLOAK

OBULUTEGIETAKO ZIKLOA-UMETOKIKO ZIKLOA

HILEKOAREN ZIKLOA BIDEOA